Wiosna i lato to najbardziej pracowite pory roku dla pszczelarzy. Co prawda na przestrzeni roku zawsze znajdzie się coś do zrobienia w pasiece, ale sierpień to miesiąc, w którym pszczelarze powoli myślą o wakacjach. To dobry moment, aby powiedzieć już coś konkretnego o sezonie pszczelarskim – czy był „dobry”, czy „zły”, ale również spotkać się, zaoferować swoje produkty, dowiedzieć się czegoś nowego i zaplanować działania na przyszły rok.
W Oddziale w Zarzeczewie organizujemy wówczas Kujawsko-Pomorskie Miodowe Lato, imprezę, która nie jest jedynie zwykłym wydarzeniem targowym. Tradycją stało się bowiem, iż zawsze proponujemy wówczas pszczelarzom konferencję plenerową, tematycznie związaną z ich codzienną pracą, ale także poszerzającą horyzonty. Do przeprowadzenia wykładów zapraszamy prelegentów, którzy są specjalistami w dziedzinie pszczelarstwa, a w szczególności wszelkich innowacyjnych rozwiązań, które przynosi nam świat nauki. Tak też się stało 10 sierpnia. W Zarzeczewie odbyła się konferencja pod hasłem „Pszczoły naturalnie! – nowatorskie praktyki pszczelarskie”.
Wykładowcy przybyli do nas z bliska i z daleka. Ci ostatni – z Lubelszczyzny. Prof. dr hab. Grzegorz Borsuk, kierownik Zakładu Pszczelnictwa z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, przedstawił temat „Badania naukowe mające praktyczne zastosowanie w pszczelarstwie”. W swym wystąpieniu szczególną uwagę poświęcił zagadnieniu spędzającemu sen z powiek każdemu szanującemu się pszczelarzowi, czyli chorobom pszczół. Na początku – zgnilec amerykański, bardzo groźna choroba zakaźna pszczół, zwalczana z urzędu, atakująca czerw. Wywoływana jest przez bakterię Paenibacillus larvae. Hodowcy pszczół mają obowiązek zgłaszać jej wystąpienie i poddawać się działaniom ograniczającym rozprzestrzenianie się patogenu. Niestety nie ma skutecznego leku na zgnilca. Jedynym sposobem zwalczania jest likwidacja zakażonych rodzin, włącznie ze spaleniem uli i sprzętu. Prof. Borsuk wskazał potencjalne źródła zakażenia tym patogenem. Może nim być np. węza pszczela, w którą zaopatrują się pasieki. Należy wybierać producentów, którzy regularnie dokonują badań na obecność spor w/w bakterii w każdej partii węzy wprowadzanej na rynek. Istotny jest również sposób autoklawowania węzy (czyli proces sterylizacji, który wykorzystuje parę wodną pod ciśnieniem do zabijania mikroorganizmów). Niejednokrotnie producenci przeprowadzają go nieprawidłowo, bądź wcale. Profesor wskazał także niekorzystne aspekty stosowania węzy plastikowej, odnoszące się do wprowadzania do środowiska drobinek tworzyw sztucznych (mikroplastiku). W dalszej części swojego wystąpienia prof. Borsuk omówił najnowsze badania naukowe dotyczące warrozy i nosemozy pszczół. Ważna jest dobra diagnostyka, na co pozwalają najnowsze technologie. Prof. Borsuk w swym wystąpieniu wiele czasu poświęcił na omówienie badań naukowych prowadzonych na świecie w celu dokładnego poznania patogenów i opracowania skutecznych metod walki z nimi, między innymi tych naturalnych, z wykorzystaniem preparatu EEP (etanolowego ekstraktu propolisu). Profesor wskazał, jak ważna jest profilaktyka w walce z chorobami, między innymi dobre odżywienie rodzin pszczelich, które łagodzi skutki obecności pasożytów i patogenów.
Do Zarzeczewa przybył również z Puław dr hab. Zbigniew Kołtowski z Instytutu Ogrodnictwa Państwowego Instytutu Badawczego, jednocześnie wiceprezydent Polskiego Związku Pszczelarskiego. A propos dobrego odżywienia pszczół, mówił on o pastwiskach dla tych owadów – tytuł jego wykładu brzmiał „Baza pożytkowa dla pszczół i możliwości jej poprawy w świetle najnowszych badań naukowych”. Opowiedział on między innymi o sposobach klasyfikowania pożytków, czyli na przykład ze względu na rodzaj surowca (nektar, pyłek, spadź), miejsce ich występowania, porę kwitnienia. Zwrócił uwagę na fakt, że pszczelarz może być w posiadaniu najwyższej jakości sprzętu pszczelarskiego, stosować wyselekcjonowany materiał genetyczny matek pszczelich i mieć najlepsze chęci, jednak jeżeli pożytki będą słabe – miodu nie będzie. Nie bez znaczenia są także warunki pogodowe w danym roku, na co niestety nie mamy już wpływu. Dr Kołtowski przedstawił najlepsze gatunki roślin miododajnych występujących w różnych ekosystemach (np. wiejski, miejski, naturalny), zwracając przy tym uwagę na zagrożenia wynikające z chemizacji rolnictwa oraz zbyt małej dbałości o zachowanie bioróżnorodności. Zachęcał do „pamiętania o ogrodach”, zgodnie ze słowami piosenki sprzed lat w wykonaniu Jonasza Kofty, gdyż w dawnych ogrodach obfitość gatunków roślin była dużo większa, niż obserwujemy to dzisiaj. I nie dotyczy to tylko roślin ozdobnych, ale także warzyw, drzew i krzewów owocowych. Coraz więcej osób zaniechało ich uprawy, ponieważ wszystko jest dostępne praktycznie o każdej porze roku w sklepach i na straganach. Rośliny te natomiast, uprawiane w ekstensywnych ogrodach przydomowych, bez agresywnej chemii, stanowią istotną część pastwiska pszczelego. P. Kołtowski wspomniał także o coraz bardziej popularnych w ostatnim czasie łąkach kwietnych. Wskazał, że aby spełniały one swoją rolę, mieszanka do wysiewu powinna być skomponowana z silnie ukorzeniających się, charakteryzujących się bujnym wzrostem rodzimych gatunków, z barwnymi kwiatami dostarczającymi owadom pyłku i nektaru. Prelegent omówił też obfitość nektarowania i wydajność cukrową wybranych gatunków roślin. Przedstawił wyniki badań statystycznych dowodzących, że w ostatnich latach systematycznie przybywa rodzin pszczelich w Polsce. Za to zasoby pożytkowe ubożeją lub w najlepszym przypadku pozostają na tym samym poziomie. Dlatego, aby utrzymać wzrastającą liczbę rodzin pszczelich i cieszyć się dużą ilością pozyskanego miodu, powinniśmy podjąć działania zapewniające pszczołom bazę pożytkową na odpowiednim poziomie.
Na zakończenie przewidzieliśmy wystąpienie przedstawiciela Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, instytucji wspierającej rolników i mieszkańców obszarów wiejskich, a więc i pszczelarzy, poprzez przyznawanie i obsługę unijnych i krajowych środków pomocowych. P. Wojciech Strąg, Naczelnik Wydziału ds. Wdrożeń z Biura Wsparcia Inwestycyjnego OR ARiMR w Toruniu opowiedział o „Mechanizmach wsparcia sektora pszczelarskiego w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027”. Interwencji w sektorze pszczelarskim jest bowiem wiele, a dokładnie 7 wariantów (I 6.1-I 6.7), zarówno bezpośrednio dla pszczelarzy, jak i dla innej grupy beneficjentów – jednostek doradztwa rolniczego, organizacji pszczelarskich, jednostek naukowo-badawczych. Pomoc finansową można pozyskać począwszy od szkoleń dla pszczelarzy, szczególnie tych początkujących (I 6.1 – WSPIERANIE PODNOSZENIA POZIOMU WIEDZY PSZCZELARSKIEJ), poprzez modernizację gospodarstw pasiecznych (I 6.2), czyli zakup wszelkiego rodzaju sprzętu i wyposażenia, refundację zakupu leków (I 6.3 – WSPIERANIE WALKI Z WARROZĄ PRODUKTAMI LECZNICZYMI), wsparcie na prowadzenie pasiek wędrownych (I 6.4 – – UŁATWIENIE PROWADZENIA GOSPODARKI WĘDROWNEJ), pomoc na zakup matek pszczelich, odkładów lub pakietów pszczelich (I 6.5 – POMOC NA ODBUDOWĘ I POPRAWĘ WARTOŚCI UŻYTKOWEJ PSZCZÓŁ), a na wsparciu naukowo-badawczym kończąc (I 6.6, I 6.7). P. Wojciech Strąg szczegółowo omówił warunki i zasady ubiegania się o poszczególne formy pomocy finansowej, uwzględniając przy tym aktualny stan prawny.
Mam nadzieję, że prelegenci zaspokoili w Zarzeczewie głód wiedzy słuchaczy. Po każdym wykładzie była szansa na zadawanie pytań. Istotne i cenne były także komentarze moderatora konferencji – dr-a Jakuba Borkowskiego z Oddziału w Zarzeczewie naszego Ośrodka. Zapraszam do śledzenia naszego kalendarium i korzystania z wszelkich form szkoleniowych proponowanych przez KPODR, a pszczelarzy – NATURALNIE! – do tych na temat gospodarki pasiecznej.
Anna Dykczyńska, KPODR Minikowo
do pobrania:
Prezentacja 2025- w.Strąg – kopia
Prezentacja Zb.Kołtowski
Prezentacja-G. Borsuk
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.
Operacja realizowana przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie
Instytucja Zarządzająca Planem Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
